6 Απρ 2010

Ποιος φοβάται το ΔΝΤ;

Πολύς λόγος και φασαρία γίνεται τώρα τελευταία για τον ρόλο και την εμπλοκή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στα οικονομικά πράγματα της χώρας. Τη συμμετοχή του και σε ποιο βαθμό, σε ένα ενδεχόμενο σχέδιο σωτηρίας της οικονομίας μας, παρέα με την ευρωπαϊκή ένωση. Το ΔΝΤ είναι κακό, πολύ κακό και ειδικά οι οικονομικές θεραπείες σοκ που εφαρμόζει, όπου παρεμβαίνει. Το λένε σχεδόν όλοι στην Ελλάδα σήμερα. Το θέμα είναι λοιπόν ποιες είναι αυτές οι οικονομικές πολιτικές που προωθεί και ποια συγκεκριμένα μέτρα θα μπορούσε να προτείνει – επιβάλει στην περίπτωση της Ελλάδας. Ακόμα πιο σκόπιμη θα ήταν μια σύγκριση με τις πολιτικές και τα μέτρα που παίρνει αυτή τη στιγμή για τα ίδια προβλήματα η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του ΓΑΠ κι οικονομικοί της φωστήρες.
Μία άποψη της εικόνας που έχουν οι νεοφιλελεύθεροι του ΔΝΤ και της Ουάσιγκτον για τα της Ελλάδας, μας δίνει το IMF Country Report No. 09/245 του οργανισμού. Είναι μια αναφορά σε επιλεγμένα θέματα της χώρας μας, συμπληρωματικό της ετήσιας έκθεσης του ΔΝΤ για την Ελλάδα IMF Country Report No. 09/244. Και τα δύο έγγραφα δημοσιοποιήθηκαν τον περασμένο Αύγουστο, έπειτα από την ετήσια καθιερωμένη επίσκεψη κλιμακίου του ΔΝΤ στην Ελλάδα, τον Ιούνιο του 2009. Δηλαδή, σύντομα αναμένουμε καινούρια επίσκεψη. Την αναφορά συνέταξαν τα μέλη του ΔΝΤ Marialuz Moreno-Badia, Bob Traa και Delia Velculescu (όλοι ευρωπαίοι) και εγκρίθηκε από το ευρωπαϊκό τμήμα του οργανισμού. Κάποια από αυτά που αναφέρονται έχουν αρκετό ενδιαφέρον και σήμερα, σχεδόν 8 μήνες μετά τη δημοσιοποίησή τους.


Σύμφωνα με τους ειδικούς του ΔΝΤ, τρία είναι τα κυριότερα προβλήματα-αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας: η πτώση της ανταγωνιστικότητας της, σε σχέση με τους άλλους εταίρους της ευρωζώνης, η ασθενής αγορά εργασίας με χαμηλό ποσοστό απασχόλησης, ειδικά στους νέους και τις γυναίκες και τα διαρθρωτικής φύσης εμπόδια που δεν αφήνουν τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών να αποδώσουν τα δέοντα. Σαν αίτια για τα παραπάνω, αναφέρονται το αυξημένο εργατικό κόστος, το οποίο μάλιστα αυξάνει γρηγορότερα από αυτό των άλλων εταίρων της ευρωζώνης (! πως διάλο βγαίνει αυτό;), οι υπερβολικά υψηλοί κατώτατοι μισθοί (700 ευρώ είναι πολλά;), οι φορολογικές επιβαρύνσεις, η εργατική νομοθεσία που παρέχει σχετικά μεγάλη προστασία στους εργαζόμενους (!!!), το περιοριστικό επιχειρηματικό περιβάλλον με τη γραφειοκρατία με το υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης, οι κλειστές αγορές, ειδικά σε τομείς παροχής υπηρεσιών και η περιορισμένη απελευθέρωση των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, οι οποίες μάλιστα θεωρούνται παράμετροι ζωτικής σημασίας για το σύνολο της οικονομίας.

Με τα παραπάνω σαν περιγραφή του γενικότερου οικονομικού περιβάλλοντος της Ελλάδας και δεδομένης της αδυναμίας προσφυγής στη λύση της υποτίμησης του νομίσματος, κοινό νόμισμα γάρ, τα στελέχη του ΔΝΤ προτείνουν στην ελληνική κυβέρνηση μία στρατηγική που βασίζεται σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις των αγορών εργασίας, προϊόντων και υπηρεσιών με στόχο την άνοδο της ανταγωνιστικότητας και την μακροχρόνια ανάπτυξη. Δεν φαίνονται άσχημοι στόχοι για αρχή. Η προτεινόμενη στρατηγική ξεκινάει με τη βασική προϋπόθεση πως οι κρίσεις αποτελούν ευκαιρία για μεταρρυθμίσεις. Ουπς, ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Τη καλύτερη ευκαιρία μάλιστα, που για την Ελλάδα αποτελεί η παρούσα οικονομική κρίση. Κι ας ήταν η Ελλάδα το καλοκαίρι του 2009 θωρακισμένη από τις κυβερνήσεις Καραμανλή και ισχυρή από αυτές του Σημίτη. Λέμε τώρα. Η ευκαιρία είναι πάντα ευκαιρία και η κυβέρνηση Παπανδρέου δε θα την αφήσει να πάει χαμένη. Επόμενο προαπαιτούμενο είναι η κατανόηση της κρισιμότητας του χρόνου και του εύρους των αλλαγών. Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να είναι τολμηρές και να γίνουν όλες μαζί, σαν ένα πακέτο. Δεν πρέπει να αφήνεις προφανώς χρόνο σε αυτόν που θα υποστεί τα αποτελέσματα των αλλαγών να σκεφτεί και να αντιδράσει, γι’ αυτό άλλωστε και ο ΓΑΠ τσουρουφλίζεται να ολοκληρώσει τις διαρθρωτικές αλλαγές που οραματίζεται μέχρι το φθινόπωρο, βαριά μέχρι το Δεκέμβρη. Το επόμενο βήμα της στρατηγικής έρχεται σε συνέχεια του προηγούμενου και στοχεύει στους κοινωνικούς εταίρους. Ωραίο ευφυολόγημα για να περιγράψεις αυτούς που θα υποστούν τις συνέπειες των μέτρων σου. Πρέπει να καταστούν κοινωνοί του οράματος των μεταρρυθμίσεων σου ή τουλάχιστον να υπάρξει κάποια ανοχή, προτάσσοντας τους το εθνικό συμφέρον και άλλες τέτοιες μεγαλοστομίες. Θέτοντας τις όποιες αλλαγές υπό το πρίσμα του εθνικού συμφέροντος και της κοινής συνεισφοράς στα πλαίσια της ανάταξης της οικονομίας μπλα, μπλα, μπλα, γίνονται προφανώς πιο εύπεπτες. Εδώ προφανώς έρχονται να παίξουν το ρόλο τους τα συνδικάτα, οι περίεργες πολιτικές συμμαχίες και η τουλάχιστον περίεργη, προθυμία κάποιων να συμβάλουν στο όλο εγχείρημα. Τέλος, αποκτούν νόημα τα περί κοινωνικού διαλόγου, δημόσιας διαβούλευσης και άλλες χαζομαρίτσες που ακούμε από τον Οκτώβρη του 2009 και μετά. Αφού λοιπόν καταστροφολογούμε και δημιουργούμε κλίμα επερχόμενου αρμαγεδώνα στην κοινωνία, ζητάμε τη συστράτευση όλων πίσω από την ισχυρή κυβέρνηση για να ανακτήσει το μέρος της εθνικής μας κυριαρχίας που απωλέσθη από τους κακούς κερδοσκόπους κλπ κλπ. Πετάμε και καμιά ‘κορώνα’ για τους κακούς τους Γερμανούς και το πόπολο, τρομοκρατημένο ακολουθεί τους επαΐοντες, κάνει το σκατό του παξιμάδι και χαρίζει και κάνα μισθό στο ταμείο στήριξης της εθνικής οικονομίας του Παπούλια. Σαν αυτόν του Μολυβιάτη για τους πυρόπληκτους, ένα πράμα. Αν παρ’ ελπίδα κάποιοι διαμαρτυρηθούν στο σχέδιο, βάζουμε τον Χρυσοχοίδη μπροστά, στέλνουμε κανέναν άσχετο στη φυλακή σαν τρομοκράτη και καθαρίσαμε.

Επί της ουσίας τώρα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Τίποτα δεν είναι τζάμπα και κάποιοι πρέπει να πληρώσουν τα σπασμένα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα κατά το ΔΝΤ. Καλή είναι η εθελοντική συμμετοχή όλων, αλλά όταν έρθει ο λογαριασμός κάποιοι θα χάσουν. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να πάρει και σκληρά μέτρα, όπως μείωση αποδοχών στο δημόσιο τομέα, αλλαγές στο ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό σύστημα και αλλαγές στη σύνταξη και εκτέλεση των προϋπολογισμών, ώστε να γίνουν πιο αποδοτικοί. Το πρόβλημα με τις μεταρρυθμίσεις αυτού του είδους, όπως παραδέχονται και οι ειδικοί, είναι πως τα οφέλη τους στην ανάπτυξη και την παραγωγικότητα αργούν να εμφανιστούν. Δεν είναι ζήτημα μηνών ή ενός έτους, αλλά τουλάχιστον μιας δεκαετίας. Εντωμεταξύ συνεχίζουν να υπάρχουν κάποια προβληματάκια ή και αρνητικές επιπτώσεις Ανεργία, φτώχεια κλπ κλπ. Αυτά το οικονομικό επιτελείο του ΓΑΠ δε μας τα είπε. Κάτι για θυσίες μέχρι το 2012 μόνο μας τσαμπουνάνε. Μετά το 2012, που η ανάπτυξη θα είναι ακόμα στο δρόμο, τι θα γίνει με τα θύματα των μεταρρυθμίσεων; Πάντως οι ειδικοί του ΔΝΤ είναι κατηγορηματικοί: Οι καλοσχεδιασμένες μεταρρυθμίσεις αποδίδουν με τον καιρό. Δίνονται μάλιστα και συγκεκριμένα, επιτυχημένα κατ’ αυτούς, παραδείγματα χωρών που στο παρελθόν υιοθέτησαν και εφάρμοσαν τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις. Αναφέρονται χαρακτηριστικά το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Ιρλανδία, η Ολλανδία, η Νέα Ζηλανδία και η Αυστρία. Βέβαια οι πιο πάνω χώρες εφάρμοσαν συνταγές του ΔΝΤ μερικώς και όχι όλο το πακέτο, όπως για παράδειγμα η Αργεντινή, η Βολιβία, οι αφρικανικές χώρες, η Ουγγαρία πιο πρόσφατα και το οποίο καλούμαστε να εφαρμόσουμε κι εδώ. Αλλά αυτό είναι μια λεπτομέρεια…

Πέρα από το θεωρητικό πλαίσιο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, προτείνονται και συγκεκριμένα μέτρα που θα μπορούσε να υιοθετήσει η Ελλάδα. Μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα όπως η μείωση μισθών στο δημόσιο και η κατάργηση υπηρεσιών και φορέων του δημοσίου τομέα. Οι μειώσεις έγιναν, ο Καλλικράτης είναι στο δρόμο και οι επιτροπές για κατάργηση οργανισμών και φορέων του Πάγκαλου εργάζονται. Ασφαλιστική μεταρρύθμιση για αποκατάσταση της βιωσιμότητας του συστήματος και ώθηση των ορίων ηλικίας προς τα πάνω, σε συνδυασμό μάλιστα με αλλαγές στην εργατική νομοθεσία με στόχο τη μείωση της προστασίας της απασχόλησης. Δείχνει να είναι πιο αποδοτικό! Δε μας εξηγεί το ΔΝΤ αυτό πως γίνεται, αλλά ο Λοβέρδος και οι ‘σοφοί’ του κάτι παραπάνω θα ξέρουν. Μείωση φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, ειδικά για χαμηλόμισθους, αλλά μόνο με την ταυτόχρονη μείωση μισθών. Καλά, έτσι γίνομαι κι εγώ υπουργός οικονομικών. Εξορθολογισμός των προϋπολογισμών και έλεγχος δαπανών για βελτίωση της οικονομικής αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των δημοσίων υπηρεσιών. Αφού μια αίθουσα χωράει και 30 μαθητές, γιατί να έχουμε τάξεις των 20-25 μαθητών και να πληρώνουμε περισσότερους δασκάλους και καθηγητές; Θα σκέφτηκε και η Διαμαντοπούλου στο πλαίσιο του cost effectiveness and efficiency.

Στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών η γενική γραμμή είναι η εξάλειψη των περιορισμών και η ιδιωτικοποίηση των δημοσίων εταιριών. Απλό, κατανοητό και γνωστό από παλιά (Μητσοτάκης και άλλοι όψιμοι υποστηρικτές ΓΑΠ). Μείωση διοικητικών βαρών και απλοποίηση κανόνων και διαδικασιών για τις νέες επιχειρήσεις και επενδύσεις. Άνοιγμα κλειστών αγορών και επαγγελμάτων με πλήρη υιοθέτηση των ευρωπαϊκών ντιρεκτίβων για τις υπηρεσίες. Το πρώτο από τα δύο νομοθετήματα πέρασε, το άλλο ακολουθεί το φθινόπωρο. Ελευθεροεπαγγελματίες ποιος σας πιάνει! Ιδιωτικοποίηση όσων δημόσιων επιχειρήσεων έχουν απομείνει. Απελευθέρωση στους τομείς μεταφορών, τηλεπικοινωνιών και των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. Ειδική μνεία γίνεται στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας και των εμπορευματικών μεταφορών. Κάποιοι φαίνεται βιάζονται. Τέλος, προτείνεται η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Μάλλον για αστείο θα πρόκειται.

Όσον αφορά την αγορά εργασίας, όπου και θα γίνει το μεγάλο πανηγύρι, προτείνεται η εξίσωση των προστατευτικών διατάξεων των εργαζομένων προς τα κάτω, με εξορθολογισμό των κανόνων απόλυσης, χαλάρωση των διαδικασιών πρόσληψης, μείωση αποζημιώσεων και προώθηση ευέλικτων ωραρίων. Αν η εξίσωση της εργατικής νομοθεσίας ήταν προς τα πάνω, μπορεί και να ήταν καλό. Τώρα που προτείνεται να πάει προς τα κάτω, είναι αν μη τι άλλο, προβληματικό. Προτείνεται επίσης η επίτευξη συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων για συγκράτηση των μισθών μέσω της συγκράτησης των αυξήσεων στους κατώτατους μισθούς. Με δεδομένη τη σημερινή ηγεσία της ΓΣΕΕ και την τάση εξάρτησης μισθολογικών ρυθμίσεων και αυξήσεων ιδιωτικού και δημοσίου τομέα στην Ελλάδα, είναι σαν να έχει γίνει.

Τα παραπάνω μέτρα του ΔΝΤ για την Ελλάδα είναι απλώς ενδεικτικά. Εξάλλου υπάρχουν και τα παραδείγματα των χωρών που προαναφερθήκαν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά. Η επιβολή διδάκτρων και η εξάρτηση της κρατικής χρηματοδότησης των πανεπιστημίων της Αυστρίας από κάποιες αόριστες μετρήσεις απόδοσης (;) είναι μια επιλογή. Ο Πανάρετος πως δεν το ανακοίνωσε μέσω του blog του ακόμα; Η λήψη περιοριστικών μέτρων κατά των απεργιακών κινητοποιήσεων, όπως στην Μ. Βρετανία της Θάτσερ μια άλλη. Την εφαρμόζουμε, ατύπως βέβαια, καιρό τώρα. Οι επιλογές είναι απεριόριστες, αρκεί να επιτευχθεί αυτό που αναφέρεται, ανερυθρίαστα, στη σελίδα 32 του ραπόρτου: changing workers’ preferences in favor of employment over wages. Αλλαγή των προτεραιοτήτων μας δηλαδή. Από εκεί που διεκδικούσαμε υψηλότερες αποδοχές και επίπεδο διαβίωσης, να τους φχαριστούμε που έχουμε και μια δουλίτσα, όσοι έχουμε.

Είναι πραγματικά τραγελαφικό. Μας απειλούν με τον μπαμπούλα του ΔΝΤ, ενώ στην πραγματικότητα εφαρμόζουν τις πολιτικές του και κυρίως, ακολουθούνε τη φιλοσοφία του εδώ και 20 τουλάχιστον χρόνια. Τις ελαστικές μορφές εργασίας, τη μερική απασχόληση, τις εταιρίες ενοικίασης εργαζομένων και τα stage δε μας τα επέβαλε κανένας αλλοδαπός. Οι νόμοι Σιούφα, Ρέππα, Πετραλιά δεν είναι υποχρεώσεις από κάποιο παλιό δάνειο του ΔΝΤ. Το ξεχαρβάλωμα του όποιου συστήματος κοινωνικής πρόνοιας, της δημόσιας υγείας και παιδείας δεν το απαίτησαν κάποιοι αρειανοί (όχι αυτοί της θύρας 3 πάντως). Η σχεδόν πλήρης εξάλειψη του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα στη χώρα μας δεν πραγματοποιήθηκε από κάποια αόρατη χειρ. Όλα πραγματοποιήθηκαν σταδιακά και απροκάλυπτα από τους ντόπιους ημίονους και είχαν την εκούσια ή ακούσια συγκατάθεση των ντόπιων αιγοπροβάτων. Το να εκπλησσόμεθα και να μένουμε άναυδοι από τις εξελίξεις και την ταχύτητά τους, αποτελεί τουλάχιστον, ηθελημένη άρνηση αντίληψης της πραγματικότητας.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου