Του Παναγιώτη Δ. Υφαντή από το Επτά της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας
Ο Γκόρντον Γκέκο (Μάικλ Ντάγκλας) στέκεται μπροστά σε ανερχόμενα golden boys της Γουόλ Στριτ. Το μεγαλο-«λαμόγιο» (ο καθωσπρέπει όρος είναι insider) ετοιμάζεται να τους «μεταγγίσει» το απόσταγμα σοφίας του από το πολύχρονο «τζογάρισμα» στο χρηματιστήριο και τα επτά χρόνια φυλάκισης για χειραγώγηση μετοχών. «Τη γαμήσατε!» τους λέει ξαφνικά. «Δεν το ξέρετε ακόμα, αλλά είστε η γενιά νίνζα: χωρίς λεφτά, χωρίς δουλειά, χωρίς περιουσία...»
Είκοσι τρία χρόνια μετά το πρώτο «Wall Street», με το οποίο προφήτευσε την οικονομική κρίση του 2008, ο Όλιβερ Στόουν νεκρανάστησε τον βραβευμένο με Όσκαρ ήρωά του, πρόσθεσε μερικούς οικονομικούς όρους-κλισέ και... στήθηκε στο ταμείο. Μια οικονομική κρίση δεν αφήνει πίσω της μόνο εκατόμβες επιχειρήσεων ή στρατιές ανέργων. Την ίδια στιγμή κάποιοι κερδίζουν. Τα ταμεία της 20th Century Fox πρέπει να γεμίσουν από τα λεφτά νεόπτωχων θεατών. Με μια ταινία όπως η συνέχεια του «Wall Street», που μιλάει για το κατάντημά τους, χωρίς να λέει κουβέντα για την πραγματική «ρίζα του κακού». Όπως κάνει ένα τηλεοπτικό κανάλι με ένα ριάλιτι: τι κρίμα για τον κακομοίρη που δεν έχει να πληρώσει ούτε τη ΔΕΗ. Αλλά και πόσο ευπρόσδεκτα είναι τα διαφημιστικά έσοδα από τους θεατές που παρακολουθούν το δράμα του, μακαρίζοντας την τύχη τους που δεν βρίσκονται στη θέση του...
Χρεωμένες χώρες και άνθρωποι
Ο θεατής θα αναγνωρίσει εδώ όρους με τους οποίους τον «βομβάρδισαν» τους τελευταίους μήνες: swaps, δομημένα ομόλογα, «ασφάλιστρα κινδύνου», spreads. «Φούσκες» που είχαν ως αποτέλεσμα όλοι να χρωστάνε σε όλους αλλά κανείς να μην μπορεί να πληρώσει! Είτε πρόκειται για καταναλωτές φορτωμένους δάνεια είτε για χώρες. Αμέτρητες «φούσκες» που τις γέμισαν με «αέρα» οι τράπεζες, μοιράζοντας φθηνό χρήμα παντού. Έτσι, ενώ οι βιομηχανίες μετανάστευαν από το βόρειο ημισφαίριο στην Ασία, στην άλλοτε κραταιά Δύση ξέμειναν μόνο οι επιχειρήσεις που ζούσαν πουλώντας ιλουστρασιόν όνειρα και αέρα κοπανιστό. Σ' αυτό το κλίμα οι ελληνικές κλωστοϋφαντουργίες έφυγαν για Κίνα ή Βουλγαρία -αφήνοντας χωρίς δουλειά χιλιάδες ανθρώπους- ενώ τη θέση τους έπαιρναν καταστήματα κινητής τηλεφωνίας που ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια. Όταν ξέσπασε η κρίση, ο τομέας υπηρεσιών στις ΗΠΑ αντιπροσώπευε το 40% του ΑΕΠ. Στην Ελλάδα αγγίζει το 70%!
Τι ήταν άραγε αυτό που έκανε τη μάνα (Σούζαν Σάραντον) του νεαρού πρωταγωνιστή να εγκαταλείψει την ιατρική για να γίνει μεσίτρια; Μα το ίδιο ακριβώς που έκανε πολλούς έλληνες νησιώτες να εγκαταλείψουν τη δύσκολη δουλειά στα χωράφια για να κερδίζουν πολλαπλάσια δουλεύοντας επί τρεις μήνες κάθε καλοκαίρι σε rooms to let. Το ίδιο που σπρώχνει χιλιάδες αγρότες να «σπείρουν» τα χωράφια τους με φωτοβολταϊκά πάνελ και ανεμογεννήτριες, αντί να τα καλλιεργούν.
Η απληστία είναι η βολική εξήγηση που δίνει ο Στόουν για το ξέσπασμα της κρίσης. Στον μικρόκοσμο της Γουόλ Στριτ που παρουσιάζει, τα στρατόπεδα είναι δύο: οι άπληστοι, «κακοί» καπιταλιστές και οι «καλοί», που, όταν ταρακουνήθηκαν από την κρίση, αποφάσισαν να βάλουν περισσότερη «λογική και... ευαισθησία» στη ζωή τους. Ο κανόνας, ωστόσο, δεν αλλάζει: επιβιώνει ο σκληρότερος. Έτσι, πρώην στελέχη χρηματιστηριακών εταιρειών εγκατέλειψαν τη Σοφοκλέους. Άλλοι άλλαξαν δουλειά κι άλλοι αναζήτησαν την τύχη τους στο «Ελντοράντο» των γραφείων που άνοιγαν ελληνικές εταιρείες στα Βαλκάνια και την ανατολική Ευρώπη.
Στην πραγματικότητα, το κυνήγι του χρήματος χωρίς ηθικές αναστολές ανήκει στο DNA του καπιταλισμού. Όμως το όνομά του δεν αναφέρεται ούτε μία φορά στην ταινία. Κανείς δεν εκπλήσσεται όταν οι παράγοντες-«ύαινες» της Γουόλ Στριτ περιμένουν να καταβροχθίσουν μια μεγάλη επενδυτική εταιρεία που καταρρέει εν μέσω αρνητικών φημών. Ούτε όταν ο... Γκέκο κλέβει την ίδια του την κόρη για να ξαναμπεί στο «μεγάλο κόλπο». Πόσο διαφέρει αυτό από τους ενδοοικογενειακούς εμφυλίους που ξεσπούν κατά καιρούς ακόμα και στην Ελλάδα για το μοίρασμα περιουσιών; Πρόσφατα είναι τα παραδείγματα μεγαλοξενοδόχων, βιομηχάνων και εφοπλιστών.
Μια νέα φούσκα σκάει
Στην άγρια ζούγκλα του καπιταλισμού, μια φούσκα σκάει μόνο όταν μεγαλώσει υπερβολικά• ή αν δεν καταφέρει να ενωθεί με μιαν άλλη για να σκάσει αργότερα. Αυτό που δεν αλλάζει είναι οι στρατιές των απόκληρων που μένουν χωρίς δουλειά, λεφτά και ελπίδα. Η λύση που προτείνει ο Στόουν είναι η στροφή σ' έναν χαζοχαρούμενο νεορομαντισμό: Τα παλιά «λαμόγια» (Μάικλ Ντάγκλας) αντιλαμβάνονται τα λάθη τους και παραδίνουν τη σκυτάλη της Γουόλ Στριτ στη νέα γενιά των golden boys (Σαϊά Λαμπέφ) με... οικολογικές ευαισθησίες. Οι επενδύσεις στην «πράσινη» ανάπτυξη είναι, πλέον, η νέα σημαία της Γουόλ Στριτ. Οι «αθώοι» βλέπουν σ' αυτό την προστασία του περιβάλλοντος κι άλλοι, χρυσοφόρες μπίζνες. Έτσι, παραδοσιακοί έλληνες βιομήχανοι της βαριάς, ρυπογόνου βιομηχανίας ετοιμάζονται τώρα για το επιδοτούμενο πάρτι των αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων. Όπως εξηγεί, όμως, το γέρικο τσακάλι των χρηματαγορών, «πρόκειται για την επόμενη μεγάλη φούσκα»...
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου