20 Ιαν 2011

‘Με αφορμή την Τυνησία’ ΚΑΙ ΟΙ ‘Αραβικές χώρες αγοράζουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην Αφρική’

Κείμενο του Νίκου Μπογιόπουλου από το σημερινό Ριζοσπάστη, όπου αναλύονται τα βαθύτερα αίτια πίσω από την σε εξέλιξη εξέγερση στην Τυνησία. Ζητήματα που πιθανώς να μας απασχολήσουν σύντομα και μας με την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα στον αγροτικό τομέα τα τελευταία 20 με 30 χρόνια στην Ελλάδα.

Η εξέγερση των πεινασμένων στην Τυνησία και στην Αλγερία θυμίζει τα προ τριετίας γεγονότα. Το 2008, λίγους μήνες πριν το κραχ στα χρηματιστήρια και στο χρηματοπιστωτικό τομέα, παρακολουθήσαμε τις διαδηλώσεις των πεινασμένων. Σε περισσότερες από 25 χώρες - ανάμεσα στις οποίες το Μεξικό, η Αϊτή, το Μαρόκο, η Αίγυπτος, η Σενεγάλη, η Ινδία, η Ινδονησία - οι άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους, γιατί μέσα σε διάστημα 2 μηνών οι τιμές βασικών ειδών της διατροφής τους διπλασιάστηκαν και τριπλασιάστηκαν.

Σύμφωνα με τις επισιτιστικές υπηρεσίες του ΟΗΕ, περισσότερα από 100 εκατομμύρια άνθρωποι αδυνατούν απολύτως να πληρώσουν το κόστος της διατροφής τους και - στην κυριολεξία - πεθαίνουν από την πείνα.

Κι όμως: Με βάση τα επιτεύγματα της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης, υπάρχει η δυνατότητα, αυτήν τη στιγμή, για την εξασφάλιση ικανοποιητικής διατροφής στο σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού!

Αντ’ αυτού, στις 26 του Μάρτη 2008, στη συνάντηση του Μπους με τους Rick Wagoner, Alan Mulally και Tom La Sorda, πρόκειται για τις κεφαλές της καταρρέουσας τότε αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας («General Motors», «Ford», «Chrysler»), δημοσιοποιήθηκε η απόφαση για κάλυψη των αναγκών κίνησης από βιοκαύσιμα (καύσιμα από γεωργική παραγωγή) κατά ποσοστό 20% μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.

Με άλλα λόγια: Όταν οι άνθρωποι στερούνται στοιχειώδους διατροφής, αυτοί που επιδοτούνται με εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια λόγω της κρίσης, είναι οι αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες, οι οποίες διαμορφώνουν μια παγκόσμια πολιτική που λέει ότι η Γη δε θα χρησιμοποιείται για να παράγει προϊόντα που θα τρέφουν τους λιμοκτονούντες, αλλά για να παράγει «βενζίνη» για τα ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων που παράγουν οι πολυεθνικές.

Στο μεταξύ και λίγες μέρες μετά τις αποφάσεις Μπους - αυτοκινητοβιομηχάνων, η τιμή του ρυζιού αυξήθηκε κατά 64% από την αρχή του χρόνου και 127% σε σχέση με τον περασμένο χρόνο, η τιμή του σιταριού κατά 130% σε ένα χρόνο, μόνο σε μια μέρα στο χρηματιστήριο του Σικάγου αυξήθηκαν κατά 31% οι τιμές βασικών διατροφικών ειδών.

Φυσικά, δε φταίνε για όλα οι αυτοκινητοβιομηχανίες. Άλλωστε, υπάρχουν οι «αδελφές» τους στο χώρο των τροφίμων, οι 5 πολυεθνικές, δηλαδή, που ελέγχουν το 75% των γεωργικών σπόρων παγκοσμίως και αποφάσισαν να εκτινάξουν τις τιμές των σπόρων κατά 30-70%!

Κάπως έτσι λειτουργεί το... «αόρατο» χέρι της αγοράς. Υπό την εποπτεία, πάντα, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και άλλων συναφών ευαγών ιδρυμάτων.

Το αποτέλεσμα: Οι ποσότητες προϊόντων που προορίζονται για τη διατροφή μειώνονται, οι τιμές τους εκτοξεύονται σε δυσθεώρητα ύψη, οι πεινασμένοι πολλαπλασιάζονται. Τόσο απλά, τόσο καπιταλιστικά.

Επιβάλλοντας δουλοκτητικού τύπου εργασιακές σχέσεις παγκοσμίως, οι πολυεθνικές γιγαντώνονται μέσα στην κρίση και σε πολλές περιπτώσεις εξαιτίας της.

Την ίδια στιγμή που 30.000 παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο από υποσιτισμό, επιδημίες και έλλειψη νερού, οι πολυεθνικές εταιρείες αγροχημικών, όπως η «Monsanto» και η «BASF», κάνουν χρυσές δουλειές. Οι εν λόγω εταιρείες, το 2008, κατά το τρίμηνο της διατροφικής κρίσης, αύξησαν τα κέρδη τους από 1,44 σε 2,22 δισ. δολάρια.

Όσο για την «Cargill», την αμερικάνικη αγροχημική εταιρεία, που ανάμεσα στα άλλα είναι γνωστή γιατί επεξεργάστηκε και εμπορεύτηκε το ουκρανικό μείγμα ορυκτελαίου που πωλείτο ως... ηλιέλαιο, αύξησε τα κέρδη της κατά 86%, το πρώτο τρίμηνο του 2008 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2007.

Αυτές οι εταιρείες, έχοντας εξασφαλίσει (για την ακρίβεια: εξαγοράσει) φεουδαρχικά προνόμια, κρατούν στα χέρια τους την παγκόσμια γεωργική - κτηνοτροφική παραγωγή. Κάθε τους επιλογή έχει έναν και μόνο σκοπό: Τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Οι φτωχές - καταχρεωμένες χώρες είναι ο στόχος τους και η Αφρική ο παράδεισός τους.

Σύμφωνα με έρευνα του «Observer», περισσότερα από 125 εκατομμύρια στρέμματα γης, δηλαδή μια έκταση διπλάσια της Αγγλίας, έχουν δεσμευτεί τα τελευταία χρόνια ή είναι σε φάση διαπραγμάτευσης από κυβερνήσεις και «επενδυτές» που χρησιμοποιούν κρατικές επιχορηγήσεις.

Η Αιθιοπία είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα νεοαποικιοκρατίας. Η χώρα αντιμετωπίζει ένα τεράστιο διατροφικό πρόβλημα. Πάνω από 13 εκατομμύρια κάτοικοί της υποσιτίζονται. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση προσφέρει τουλάχιστον 7,5 εκατομμύρια στρέμματα της πιο γόνιμης γης σε πάμπλουτους επιχειρηματίες, ώστε να παράγουν και να εξάγουν τροφή για δικούς τους πληθυσμούς - «πελάτες».

Οι πολυεθνικές - «τσιφλικάδες» ηγούνται της γενικευμένης πια επεκτατικής «γεωργικής πολιτικής», η οποία έχει άμεση σχέση με την παγκόσμια έλλειψη τροφής που ακολούθησε την απότομη άνοδο των τιμών του πετρελαίου το 2008, την αυξανόμενη έλλειψη νερού και την πολιτική απόφαση των προηγμένων βιομηχανικά χωρών, σύμφωνα με την οποία το 10% στην ΕΕ και το 20% στις ΗΠΑ των καυσίμων κίνησης πρέπει να προέρχονται από βιοκαύσιμα έως το 2015.

Πολλές είναι οι ξένες εταιρείες που σπεύδουν μαζικά στην Αφρική και αρπάζουν από τους ανθρώπους τη γη που είχαν για αιώνες, συνεργαζόμενες με κυβερνήσεις - μαριονέτες που εξασφαλίζουν κάτω από το τραπέζι τη μίζα τους. Πολυεθνικές στον κλάδο της γεωργικής παραγωγής, τράπεζες, «hedgefunds», κρατικά επενδυτικά ταμεία, τα συνταξιοδοτικά ταμεία του Ηνωμένου Βασιλείου, ιδρύματα και επιχειρηματίες - αρπακτικά, προσέρχονται να «επενδύσουν» στο Σουδάν, στην Κένυα, στη Νιγηρία, στην Τανζανία, στο Μαλάουι, στην Αιθιοπία, στο Κονγκό, στη Ζάμπια.

Σήμερα, περισσότερες από 20 αφρικανικές χώρες πουλούν ή προσφέρουν τη γη τους με πολυετείς μακροχρόνιες μισθώσεις (για πάντα, δηλαδή) στις πολυεθνικές για εντατική καλλιέργεια σε τρομακτική κλίμακα.

Το καθεστώς που προκύπτει από αυτές τις αγοροπωλησίες και εκμισθώσεις, στις οποίες οι πολυεθνικές πολύ συχνά εκπροσωπούνται από κρατικούς αξιωματούχους των ιμπεριαλιστικών κρατών, επιβεβαιώνει ότι η εποχή της αποικιοκρατίας ουδέποτε έληξε.

Το αίτημα της «Ιδρυτικής Διακήρυξης» της Α’ Διεθνούς, το 1864, πως «οι απλοί νόμοι της ηθικής και της δικαιοσύνης, που πρέπει να διέπουν τις σχέσεις χωριστών ατόμων, πρέπει να επιβληθούν σαν ανώτατοι νόμοι στις σχέσεις ανάμεσα στα έθνη», μοιάζει σαν να γράφτηκε σήμερα.

Και προς επιβεβαίωση των παραπάνω επισημάνσεων του Μπογιόπουλου, ένα χθεσινό, σχετικό ‘θεματάκι’ από την ‘μη μπολσεβίκικη’ Ναυτεμπορική:

Αραβικές χώρες αγοράζουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην Αφρική

Το 2008, η τιμή του αργού πετρελαίου ξεπέρασε τα 100 δολάρια το βαρέλι. Την ίδια περίοδο, από το Μεξικό μέχρι το Μπαγκλαντές και από την Κίνα μέχρι την Αίγυπτο, ξέσπασαν ταραχές με αιχμή τη ραγδαία αύξηση της τιμής βασικών ειδών διατροφής. Στον Περσικό Κόλπο, που εξαρτάται από την εισαγωγή τροφίμων, ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε τότε στο 16%.

Το Δεκέμβριο, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών προειδοποίησε ότι οι τιμές των τροφίμων ξεπέρασαν και αυτές του 2008. Αυτή τη φορά, οι πλούσιες αραβικές χώρες - με πρώτες τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα- αποφάσισαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, χρησιμοποιώντας έσοδα από την πώληση πετρελαίου για να αγοράσουν τεράστιες καλλιεργήσιμες εκτάσεις σε αφρικανικές χώρες, όπως η Αιθιοπία, το Σουδάν και η Κένυα.

Τον περασμένο Νοέμβριο, ο όμιλος Τζενάν με έδρα το Αμπού Ντάμπι επένδυσε περισσότερα από 500 εκατομμύρια δολάρια σε εκτάσεις στην Αίγυπτο, στο Σουδάν, στην Αιθιοπία και στην Τανζανία. Στην περίπτωση της Αιγύπτου, μόνο το 50% της συγκομιδής θα παραμένει στη χώρα, ενώ το άλλο 50% θα μεταφέρεται στον Περσικό για κατανάλωση από τον ντόπιο πληθυσμό.

Έντονες επικρίσεις

Τα οφέλη είναι πασιφανή και για τις δύο πλευρές: οι αραβικές χώρες γεμίζουν τις αποθήκες τους ενόψει πιθανής κρίσης, ενώ οι αφρικανικές χώρες γεμίζουν τα ταμεία τους. Εξίσου προφανή όμως είναι και τα προβληματικά σημεία τέτοιων συμφωνιών, καθώς η Αιθιοπία για παράδειγμα, είναι η πρώτη χώρα που έρχεται στο μυαλό κάποιου σε μια συζήτηση γύρω από τον υποσιτισμό.

Κάποιοι μιλούν για «αρπαγή αφρικανικής γης» από τους Άραβες και αναζητούν τρόπους να διασφαλιστεί ότι σε περίπτωση νέας επισιτιστικής κρίσης, οι χώρες αυτές δεν θα «γονατίσουν».

«Δεν είναι μόνο η αύξηση στις τιμές των τροφίμων που ανησύχησε κάποιες από τις χώρες του Περσικού. Είναι και το γεγονός ότι, την ίδια ώρα, πολλοί μεγάλοι εξαγωγείς τροφίμων αποφάσισαν να επιβάλουν απαγόρευση των εξαγωγών σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν χαμηλές τις τιμές», εξηγεί ο αναλυτής του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας Ντέιβιντ Χόλαμ. «Αυτό που φοβούνταν λοιπόν [οι Άραβες] ήταν τόσο οι υψηλές τιμές αυτές καθαυτές, αλλά και το ενδεχόμενο να μην μπορούν να διασφαλίσουν προμήθειες τροφίμων έναντι οποιουδήποτε ποσού.

Σε αναζήτηση της χρυσής τομής, που θα καλύψει τις ανάγκες και των δύο πλευρών, κάποιες ΜΚΟ προτείνουν μια άλλη - πιο εύλογη- στρατηγική: την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής τροφίμων, με έξωθεν βοήθεια, στις χώρες του Περσικού Κόλπου και ιδιαίτερα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στο Κατάρ.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου