Αποτελούν οι αυταρχικές κυβερνήσεις εμπόδιο στην ανάπτυξη;

Αναρωτιέται σοβαρά, σοβαρότατα, ο γνωστός και μη εξαιρετέος The Economist από την ηλεκτρονική του στήλη Economics by invitation στις 13 Αυγούστου 2010, απευθύνοντας το ερώτημά του σε διάφορους ‘φωστήρες’ της παγκόσμιας ελίτ και δημοσιεύοντας τις απαντήσεις τους προς χάριν του διαλόγου. Join our invited guests to debate economics είναι άλλωστε το μότο της συγκεκριμένης στήλης. Το ερώτημα αυτό καθαυτό, κινείται στα όρια του ελληνικού αστικού μύθου περί ανάπτυξης και ευμάρειας στα χρόνια της χούντας. Επί της ουσίας, την απάντηση τη γνωρίζουν καλύτερα οι χώρες κι οι λαοί της λατινικής Αμερικής της Ασίας και της Αφρικής των αυταρχικών – χουντικών κυβερνήσεων των δεκαετιών του ’70 και του ’80. Το θέμα όμως είναι πως το ερώτημα αυτό επανέρχεται σήμερα δριμύτερο από μία εκ των προμετωπίδων της κυρίαρχης τάξης, απροκάλυπτα ωμό αυτή τη φορά. Όπως ωμές και τεχνοκρατικές είναι οι απαντήσεις των ‘ειδικών’ που έχουν δημοσιευθεί ως τα σήμερα. Το μοτίβο που χρησιμοποιούν κλασικό, η σχεδόν πλήρης αποσύνδεση της οικονομίας από την κοινωνία και την πολιτική. Σα να αποτελεί η οικονομία κάτι ουρανοκατέβατο που υπακούει αποκλειστικά στους δικούς της νόμους με μόνο περιστασιακές αλληλεπιδράσεις με άλλους παράγοντες. Καμία αναφορά στον ανθρώπινο και κοινωνικό παράγοντα. Στοχοπροσήλωση στον όρο ανάπτυξη και μόνο. Αλλά στο ποιους αφορά αυτή η ανάπτυξη, δεν απαντάνε.

Το ερώτημα είναι: Are authoritarian governments an impediment to growth?

Ο Ricardo Hausmann, βρίσκοντας και την ευκαιρία να τα ‘χώσει’ στον κακό Τσάβες, απαντά πως It's effective participation in policymaking that matters, φέρνοντας για παράδειγμα συμμετοχικότητας στη χάραξη πολιτικής, τους χιλιάδες λομπίστες της Ουάσιγκτον. Θα πρόσθετα και τους αντίστοιχους των Βρυξελλών, για να έχουμε μια πιο οικεία και ολοκληρωμένη εικόνα.

Ο Alberto Alesina θεωρεί πως There is no evidence that democracies grow more rapidly. Έτσι, αφού δεν δικαιώνεται ιστορικά ο συσχετισμός δημοκρατίας και ανάπτυξης, ας πάει και το παλιάμπελο η δημοκρατία.

Ο Lant Pritchett δηλώνει απερίφραστα πως No, but their performance is more variable και επισημαίνει πως οι έννοιες ‘δημοκρατία’ και ‘αυταρχισμός’ είναι σχεδόν άχρηστες για την ανάλυση περί οικονομικής ανάπτυξης. Με βλακείες θα ασχολούμαστε τώρα;

Για τον Daron Acemoglu που δηλώνει πως They're an impediment to innovation-based growth, το πρόβλημα με τις αυταρχικές κυβερνήσεις έχει να κάνει με την βασισμένη στην καινοτομία ανάπτυξη, αλλιώς και η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και η Κίνα των Χαν μια χαρά ανάπτυξη είχαν κι ας μην ήταν καινοτόμες.

Τέλος, οι Arvind Subramanian (It comes down to the provision of growth institutions) και Yang Yao (No, it is a matter of the right incentives) έρχονται για να προσδώσουν το απαραίτητο άρωμα της δυναμικά αναπτυσσόμενης ανατολής στην κουβέντα, συμπεραίνοντας κι αυτοί πως η πολιτική κατάσταση μιας χώρας δεν έχει και τόση σημασία για την οικονομική ανάπτυξή της.

Φοβάμαι πως πολύ σύντομα θα δούμε και στα δικά μας καθεστωτικά έντυπα και φόρουμ να αναπτύσσεται ανοιχτά ο παραπάνω προβληματισμός και οι αντίστοιχες θέσεις νομιμοποίησης του καθεστωτικού αυταρχισμού. Πρόθυμοι, οσφυοκάμπτες ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι και αναλυτές υπάρχουν πολλοί. Εξάλλου, ο Νετανιάχου, και το Ισραήλ είναι πλέον φίλοι μας, μαζί με όλες τις λοιπές ‘δημοκρατικές δυνάμεις’, στις οποίες ως γνωστόν όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος. Τα ανησυχητικά σημάδια πληθαίνουν τον τελευταίο καιρό με φρέσκο παράδειγμα τα σημερινό δημοσίευμα του Ριζοσπάστη : ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ - Εκπαιδεύονται στην καταστολή διαδηλώσεων.